De verdachte poppenspeler

Alan Bradley,
The Weed That Strings the Hangman's Bag (Canada 2010)
Roman, 384 pp.
Ook in het Nederlands vertaald. Titel: Het stroeve touw.


De boeken van Alan Bradley zijn de perfecte tegenhanger voor zware literaire prachtwerken. Luchtig, pretentieloos, knus zonder kneuterig te zijn, en ook nog eens met een originele hoofdpersoon. Pure ontspanning dus en daarom precies wat ik nodig had om te lezen naast een mooie maar inspanning vergende roman over Afghanistan. Daar moet je echt geen somberende Scandi-crimi naast hebben.Gelukkig had ik net deze zomer de cosy mystery-serie rond Flavia de Luce ontdekt en was ik na het eerste deel meteen verkocht. De onwaarschijnlijke heldin van deze serie, die speelt in het Engeland van 1950, is een elfjarige scheikunde-nerd, die in een oud landhuis woont, waarin ze in het door oudoom Tarquin nagelaten lab ingenieuze proefjes doet en gifjes maakt om haar nuffige zusters te pesten. Tegelijkertijd is Flavia ook bij vlagen gewoon een leuk kind dat graag aardig gevonden wil worden door de volwassenen om haar heen, want moeder is al elf jaar dood en vader heeft zijn toevlucht gezocht in zijn postzegelverzameling. Pa is zó'n postzegelfanaat dat hij weigert om dat nieuwerwetse communicatiemiddel, de telefoon, te gebruiken, behalve als het echt niet anders kan. Iets wat Flavia, als uitgekookte elfjarige, gewetenloos uitbuit als haar dat zo uitkomt.

Het is zomervakantie en Flavia heeft alle tijd om haar neus te steken in zaken die haar niet aangaan. Zoals die van de beroemde poppenspeler en zijn veel jongere vriendin die plotseling in de buurt opduikt. Want wat doet een BBC-ster met zijn poppenkast in deze plattelandsuithoek? Zaakjes regelen die het daglicht niet kunnen verdragen - wat anders? En wat is het verband met het jongetje dat 5 jaar geleden opgehangen aan een boom in het bos werd gevonden en dat zogenaamd zelfmoord had gepleegd? Flavia moet zich er gewoon wel mee bemoeien, vooral als er even later nog een dode opduikt.

Zoals ik in mijn eerdere bespreking schreef, zit het plezier van deze serie niet alleen in de aangename nostalgie (Bradley's Britse platteland van 1950 doet zo lekker overzichtelijk en slow aan), maar vooral in de unieke stem van Flavia. Aan de ene kant is ze een vroegrijp betwetertje met rake en originele observaties. Hier filosofeert Flavia op haar manier over de rechtlijnigheid van het inferieure mannelijke brein, versus het volgens haar veel creatievere vrouwelijke brein:

Seen from the air, the male mind must look rather like the canals of Europe, with ideas being towed along well-worn towpaths by heavy-footed dray horses. There is never any doubt that they will, despite wind and weather, reach their destinations by following a simple series of connected lines. But the female mind, even in my limited experience, seems more of a vast and teeming swamp, but a swamp that knows in an instant whenever a stranger—even miles away—has so much as dipped a single toe into her waters. People who talk about this phenomenon, most of whom know nothing whatsoever about it, call it “woman’s intuition.”

Aan de andere kant is ze kinderlijk enthousiast over de poppenvoorstelling van de BBC-ster en kan ze aandoenlijk onnozel zijn:

“What did Flaubert mean,” I asked at last, “when he said that Madame Bovary gave herself up to Rodolphe?” 
“He meant,” Dogger said, “that they became the greatest of friends. The very greatest of friends.”
“Ah!” I said. “Just as I thought.”

Daarnaast zijn er nog Flavia's spottende, vermakelijke opmerkingen over de dorpsgenoten (alhoewel ze als goedopgevoede telg uit een oude familie altijd beleefd en wellevend blijft):

Miss Lavinia would seat herself at the upright piano, rummage in her string bag, and fish out at last a tattered piece of sheet music: “Napoleon’s Last Charge.” After an interminable wait—during which she would thrust her face forward until her nose was touching the music—she would sit back, her spine stiff as a poker, raise her hands above the keyboard, drop them, take a second squint at the music, and then tear into it like a grizzly bear clawing at a salmon in the Pathé newsreels.

Het zijn dit soort passages, en de schrijfstijl in het algemeen, die het lezen van Flavia's avonturen zo'n plezier maken. De plot vond ik niet helemaal bevredigend deze keer. Er kwam een onwaarschijnlijkheid in voor die de ontknoping een beetje verpestte, en ook heb ik de Canadese Bradley betrapt op een americanisme in dit superbritse verhaal ("yard" waar hij "tuin" en dus "garden" bedoelt - foei!) maar ach, het blijft een heel leuk boek, en ik blijf een fan van Flavia. Op naar het volgende deel in de serie.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!