Blaren en boete

Rachel Joyce,
The Unlikely Pilgrimage of Harod Fry (GB 2012)
Roman, 288 pp.
Nederlandse titel: De onwaarschijnlijke reis van Harold Fry


Het gegeven van dit boek is een variatie op dat van de man die even een pakje sigaretten gaat kopen en twintig jaar niks van zich laat horen. Harold Fry gaat even een brief posten en blijft lopen totdat hij maanden later en 1.000 kilometer verder aan de andere kant van het land aankomt, zijn vrouw Maureen in verwarring achterlatend in hun altijd glimmend gepoetste huis.

Het begint met een bericht van een vroegere collega van Harold. Twintig jaar lang heeft hij niets van Queenie gehoord, maar nu krijgt hij een brief dat ze terminale kanker heeft en in een hospice ligt. Deze mededeling maakt iets los in de gepensioneerde Harold (waarom precies weten we op dat moment nog niet) en voordat hij het in de gaten heeft, is hij op dunne rubberzooltjes op weg naar Queenie. Want zolang hij blijft wandelen, blijft Queenie in leven. Daar heeft hij zichzelf in een bijgelovige bui van overtuigd.

Harold Fry was tall man who moved through life with a stoop, as if expecting a low beam, or a screwed-up paper missile, to appear out of nowhere (p. 22). Zo iemand is Harold Fry. Nooit iets uitzonderlijks gepresteerd, maar wel stiekem vervuld van de nodige schuldgevoelens over de dingen die hij fout heeft gedaan of heeft nagelaten, en ervan overtuigd dat hij eigenlijk gestraft moet worden. Hun volwassen zoon laat nooit meer iets van zich horen en Harold lijkt te vinden dat hij dat verdiend heeft. Als dit allemaal erg zwaar op de hand en somber klinkt, heb ik nu een verrassing. The Unlikely Pilgrimage is een onverwacht aangenaam boek dat een goed gevoel nalaat en precies de juiste lichte noot weet te treffen op een wijze die vooral Engelsen zo perfect lijken te beheersen. Ook typisch Engels is het soort antiheld dat Harold is, iemand die altijd zijn best heeft gedaan zo onopmerkelijk mogelijk te leven en op zijn oude dag bevrijding en inzicht ontdekt in de kleine alledaagse dingen onderweg.

In de nu onvermijdelijke confrontatie met zijn eigen verleden ontdekt hij naast de waarheid over zichzelf voor het eerst het vermogen om zich waarlijk in anderen in te leven:

It must be the same all over England. People were buying milk, or filling their cars with petrol, or even posting letters. And what no one else knew was the appalling weight of the thing they were carrying inside. The superhuman effort it took sometimes to be normal, and a part of things that appeared both easy and everyday. The loneliness of that. (p. 74)

En dat inleven resulteert weer in medeleven:

Harold thought of the people he had already met and passed. Their stories had surprised and moved him, and none had left him untouched. Already the world had more people in it for whom he cared. (p. 81)

En dat medeleven resulteert uiteindelijk in de kracht om zichzelf te vergeven en opnieuw te beginnen.

Dit is een boek dat net zo zachtaardig en bescheiden is als de hoofdpersoon. Het staat op de longlist voor de Booker Prize, maar heeft naar mijn mening te weinig gewicht en ambitie om een plaats op de shortlist te verdienen. Wél is het een roman die ik met een gerust hart aan vrijwel iedereen warm aan kan bevelen, omdat ik zeker weet dat het mooie, hoopvolle verhaal van Harold Fry maar weinig mensen onberoerd zal laten.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!