Saksische piraten en belegerde Britten

Rosemary Sutcliff,
The Silver Branch (GB 1957)
Roman, 232 pp.
Nederlandse titel: De zilveren tak


Rond 290 na Christus begint het in het Romeinse provincie van Brittannië al een beetje te rommelen, dankzij de invallen van Saksische piraten, die de voorouders en voorlopers waren van de Angelsaksen die anderhalve eeuw later de baas zouden worden in Engeland. De geromaniseerde zeebink Carausius heeft zichzelf uitgeroepen tot keizer van Brittannië en mobiliseert alles en iedereen om de Saksische plunderaars het hoofd te bieden. Maar zoals dat ging in het Romeinse Rijk worden er druk complotten tegen hem gesmeed en is hij al gauw zijn leven niet meer zeker. Op dit toneel verschijnen twee jongemannen, allebei afstammelingen van de hoofdpersoon uit The Eagle of the Ninth, dat twee eeuwen eerder speelde. De een is soldaat, de ander legerarts. Ze raken tegen wil en dank verwikkeld in de complotten en wat volgt is een mooi, ouderwets avonturenverhaal.

Gevaarlijk heerschap
Rosemary Sutcliff zorgde er altijd voor dat de historische achtergrond van haar romans uitstekend in orde was, zonder dat het er al te dik bovenop lag. Ook hier weet ze het tijdsbeeld met verve tot leven te roepen, met precies genoeg oog voor detail en sfeer. De personages zijn ook prima neergezet, met name Justin. Deze Justin is een zachtaardige, stotterende jongeman, die zijn vader heeft teleurgesteld door arts te worden in plaats van militair. Zijn beste vriend en verre neef Flavius is een moedige jonge soldaat met het hart op de juiste plaats. De schurk van het verhaal is niet onmiddellijk als zodanig herkenbaar, maar de scherp observerend Justin ziet al gauw dat hij waarschijnlijk een gevaarlijke heerschap is.

Iets te actueel
Het verhaal doet sterk denken aan een spannend verzetsverhaal uit de Tweede Wereldoorlog, wat niet zo verwonderlijk is, want die oorlog was nog maar 12 jaar afgelopen toen dit boek verscheen en zat derhalve maar al te vers in het geheugen van het toenmalige publiek. De hoofdpersonen worden bovendien voor ethische dilemma's gesteld die ook de mensen in de door Duitsland bezette gebieden bezig hielden. Het enige dat ik echt jammer vond, was dat de Saksen worden neergezet als grove nazi-bruten, waarschijnlijk om het verhaal een zekere actualiteit te geven. Maar helaas, lieden uit de tweede eeuw na Christus die met een Duits accent spreken en "Ja" roepen (in een Engelse tekst) vind ik eerder bezopen dan actueel. De subtiliteit en historische accuratesse zijn in de portrettering van de Saksische invallers ineens eventjes erg ver te zoeken en alleen de SS-uniformen en de glimmende laarzen ontbreken er nog aan, bij wijze van spreken.

Maar toch wel het lezen waard
Verder is dit een heel aardig historisch avonturenverhaal in een serie die wordt voortgezet in Frontier Wolf (in het Nederlands De omweg naar de keizer), dat halverwege de vierde eeuw speelt. Ik heb nogal  een zwak voor deze periode, vooral waar het de uithoeken van het Romeinse Rijk betreft, dus deel 3 zal er over een tijdje ook wel weer aan moeten geloven.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!