Op reis in een roman

Ook als je thuis bent, kun je de hele wereld afreizen. Boeken nemen je overal mee naar toe, zonder de ongemakken van vakantiefiles, vertraagde vluchten en smerige hotels. Neem eens een kijkje in de onderstaande, weinig bezochte verre landen en laat je verrassen door deze prachtige romans.
En mocht je liever een non-fictie reisverhaal lezen, dan kun je deze lijst met aanbevelingen bekijken die ik vijf jaar terug opstelde.

Azerbeidzjan
Kurban Said,
Ali and Nino (Azerbeidzjan/Oostenrijk 1937)
Roman, 237 pp.
Nederlandse titel: Ali en Nino

Eigenlijk heb ik helemaal niets gemeen met Ali, de ik-figuur van deze roman. Ali is geen slecht mens, maar hij is wel heel nadrukkelijk een product van zijn tijd, zijn omgeving, zijn godsdienst en zijn klasse, dat wil zeggen een jongeman geboren in de negentiende eeuw in Azerbeidzjan en een moslim uit een schatrijke aristocratische familie. Hij houdt er zoals te verwachten ongelooflijk politiek-incorrecte ideeën over vrouwen op na, ziet de Aziatische moslimcultuur als superieur aan de rest van de wereld, haalt zijn eindexamen dankzij het geld van zijn vader en ziet vechten en en moorden en sterven voor Azerbeidzjan als het hoogste ideaal. En toch. Toch werd ik zo gegrepen door dit verhaal, dat ik ademloos in een steeds wildere rit meegesleurd werd door de straten van Bakoe, de woestijnen van Azerbeidzjan, de parken van Tblisi, de bergen van Daghestan en een haremtuin in Teheran, om uiteindelijk buiten adem neer te ploffen bij het einde van een land, van een tijdperk en van een leven. Wat een verhaal! Lees verder...


Bangla Desh

Tahmima Anam,
The Good Muslim (Bangla Desh 2011)
Roman, 304 pp.
Nederlandse titel: Een deugdzaam man


Bangla Desh 1971: destijds was dat voor mij in de eerste plaats de hitsingle van George Harrison en het liefdadigheidsconcert dat erbij hoorde. Vooral daardoor wist ik dat er in Oost-Pakistan (zoals het tot dan heette omdat het samen met West-Pakistan één land vormde) een ellendige bevrijdingsoorlog was uitgebroken en dat daar sprake was van een enorme humanitaire ramp. Vanuit mijn veilige, beschermde Nederlandse leventje kon ik me daar eerlijk gezegd niet zoveel bij voorstellen, behalve dat het heel erg moest zijn. Dankzij dit prachtige en ambitieuze boek ben ik nu een stuk wijzer geworden. Het speelt in de jaren 80, maar de personages zijn gevormd door de onafhankelijkheidsoorlog, en 1971 is nog lang niet voorbij. Lees verder...

Georgië
Nicholas Tchkotoua
Timeless: A love story from the Caucasus Mountains (Georgië1949)
Roman, 192 pp.
Nederlandse titel: Oneindig

Toen ik in 2007 besloot een trektocht te gaan maken door de bergen van Georgië wist ik zo goed als niks van het land: het lag in de Kaukasus, het had bijna de hele twintigste eeuw deel uitgemaakt van de Sovjet-Unie, Stalin kwam er vandaan en dat was het zo ongeveer. De werkelijkheid was een zeer aangename verrassing. Het land was een fascinerende mengeling van Europa en Azië, hoofdstad Tblisi was druk bezig de Sovjetperiode van zich af te schudden en te veranderen in de mooie kosmopolitische stad die het 100 jaar geleden nog was, de bevolking hield er een Mediterraan aandoende levensstijl op na met veel zelfverbouwde wijn en verrukkelijk eten, maar was aan de andere kant ook dol op Perzische poëzie, en in de bergen doemden overal middeleeuwse torens en versterkte dorpen op die zo uit The Lord of the Rings hadden kunnen komen. Kortom: ik was betoverd. Lees verder...

Kyrgyzstan
Tsjingiz Aitmatov,
Afscheid van Goelsarý (Kirgistan 1980)
Roman, 310 pp.


Begin juni kwam ik er achter dat mijn wandelreis naar Mali niet doorging en besloot ik onverwacht om naar Kirgistan af te reizen, een buurland van Oezbekistan en Tadzjikistan waar ik in 1996 was geweest. Even later las ik dat ik Kirgistans beroemdste auteur Tsjingiz Ajtmatov (ook wel: Chingiz Aitmatov) was overleden en plotseling realiseerde ik me dat ik een boek van hem in de kast had staan, dat ik precies 10 jaar eerder in de opruiming had gekocht. Dat moest dus mee op reis. Het leek me eerlijk gezegd een beetje zo'n moeizaam Sovjetboek (somber, gedoe over politiek, armoe) en in zekere zin is het dat wel, maar het is ook verrassend goed en aangrijpend. Hoofdpersonen zijn de herder Tanabaj en het paard Goelsary, een telganger. Tanabaj was ooit een idealistische en onverzettelijke communist en Goelsarý, eens een beroemd renpaard, leefde als jong veulen een verrukkelijke zomer lang in vrijheid met zijn kudde in de bergen. Nu is Tanabaj een oude man en Goelsarý is een stervend karrenpaard dat vele meesters heeft gekend. Lees verder...


Maleisië
Tan Twan Eng,
The Garden of Evening Mists (Maleisië 2012)
Nederlandse titel: De tuin van de avondnevel
Roman, 352 pp.


Het begint als een sprookje. "On a mountain above the clouds once lived a man who had been the gardener of the Emperor of Japan." Maar net als in alle sprookjes zijn het kwaad en het duister niet ver weg. Want verteller Yun Ling is de enige overlevende van een Jappenkamp, waar ze met een mismaakte hand en zonder haar zuster uit kwam. Over wat er precies gebeurd is, laat ze weinig los, maar zes jaar later, in 1951, wil ze een Japanse tuin aanleggen ter nagedachtenis aan haar zuster. Haar zuster was namelijk betoverd door de tuinen van Kyoto; bovendien was de enige manier voor de twee jonge vrouwen om tijdens de oorlog even aan de verschrikkingen van het leven in het kamp te ontsnappen het in gedachten aanleggen van een Japanse tuin. Lees verder...

Mauritius
Nathacha Appanah
The Last Brother (Mauritius 2007)
Roman, 216 p.
Vertaald uit het Frans door Geoffrey Strachan
Nederlandse titel: De laatste broer

Tweede wereldoorlog, kleine kinderen, Joden - het is bijna een geheid recept voor alweer een tranentrekker over de holocaust, en toch slaagt Nathacha Appanah erin nog iets nieuws toe te voegen aan de literatuur daarover. Want wie weet dat er in de oorlog een heel schip met Joden gevangen werd gezet op Mauritius, dat eilandje middenin de Indische Oceaan? Ik niet. En de hoofdpersoon, destijds een straatarm jongetje van een jaar of negen ook niet. Raj is de middelste zoon van een arbeider op een plantage. Het gezin heeft net genoeg om te overleven, maar dat geldt ook voor de andere gezinnen in het dorpje. De vader van Raj verdrinkt een groot deel van zijn geld en leeft de frustraties over zijn leven in de marge van het bestaan met geweld uit uit op zijn vrouw en kinderen, maar Raj weet van geen ander bestaan. Lees verder...


Sierra Leone
Aminatta Forna,
Ancestor Stones (Sierra Leone, 2006)
Roman, 317 pp.
Nederlandse titel: Maanschaduw

Dit boek bestaat uit verhalen, maar het is nadrukkelijk géén korteverhalenbundel. Het zijn de verhalen die Abie van haar vier tantes hoort, als ze na een lange afwezigheid weer terug is in het Afrikaanse land waar ze opgroeide. De verhalen schetsen het leven van deze vier vrouwen; en de levens van de vier vrouwen vertellen indirect het verhaal van Sierra Leone in de twintigste eeuw, als een vorm van oral history. Het is niet één samenhangend en doorlopend verhaal, maar een scènisch verhaal, met vier sprekende fragmenten uit het leven van elke tante. Elk fragment is prachtig verteld, maar het is uiteindelijk de lezer die in dit mozaïek een zekere lijn moet aanbrengen. Dat vergt de nodige concentratie, maar die concentratie loont, want aan het eind ontvouwt zich een schitterend en indringend beeld van binnenuit van de levens van Westafrikaanse vrouwen die geen rechtstreekse rol speelden in de veelbewogen geschiedenis van hun land, maar er wel door werden gevormd - zoals dat voor bijna iedereen onder ons geldt. Wij maken zelden de geschiedenis, maar zij maakt ons wel. Lees verder...

Zuid-Korea
Kyun-Sook Shin,
Please Look After Mom (Zuid-Korea 2008)
Roman, 256 pp.
Vertaald uit het Koreaans door Chi-Young Kim
Nederlandse titel: Waar is onze moeder?


Op een dag gebeurt er iets ergs en iets raadselachtigs: de bejaarde ouders van een viertal broers en zusters uit Seoul arriveren van het platteland in de stad voor een bezoek aan hun kinderen en daar raakt vader op het drukke station onverhoeds moeder kwijt. Het ene moment liep ze nog vlak achter hem en het volgende moment is ze verdwenen in de menigte - nergens, maar dan ook nergens is ze meer te vinden. Is dit een mysterie, een spannend boek? Nee, het is iets heel anders: een herbezinning van de vader en de kinderen op de rol die de oude vrouw in hun leven heeft gespeeld en het schokkende besef dat ze alles wat ze voor hen heeft gedaan altijd voor vanzelfsprekend hebben aangenomen. Het boek is een enorme bestseller in zowel Korea als daarbuiten en won nog niet zo lang geleden de Man Asian Literary Prize. Lees verder...

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen! Heb je een boek besproken op je eigen blog? Plaats dan s.v.p. een link bij de reacties.