De heks en de brandweerman

Zo leuk: boeken ontdekken waarvan ik altijd dacht dat ze niks voor mij waren en daar met volle teugen van genieten. Onlangs verslond ik nota bene twee romans in het griezel- en bovennatuurlijke genre, en moest ik verrassend genoeg toegeven dat een schrijver die dat genre echt beheerst daar iets heel lezenswaardigs van kan maken.

Zeventiende-eeuwse heks

Ik weet werkelijk niet meer waar en hoe ik HEX (Nederland 2016) van Thomas Olde Heuvelt voor het eerst tegen kwam, maar ik werd in ieder geval erg nieuwsgierig toen ik las dat Stephen King en George R.R. Martin het boek aanprezen. Jemig! En het was al in meerdere talen vertaald. Wat ik wel een beetje vreemd vond, was dat in de Amerikaanse versie de hele setting veranderd was: van een dorpje bij Nijmegen naar een dorpje in New England. Typisch Amerikaans provincialisme, dacht ik, een boek moet voor die Amerikanen vooral niet te buitenlands aandoen. Denk maar aan Europese films waar Amerikaanse versies gemaakt worden. Maar in dit geval begon ik al vrij snel te snappen waarom de plot voor de Amerikanen naar hun eigen land was verhuisd.
Een ongeloofwaardig verhaal, over een vrouw die in de zeventiende eeuw als heks werd geëxecuteerd en nu nog steeds dagelijks met haar aanwezigheid de dorpelingen confronteert, werkt waarschijnlijk alleen als het gegrond wordt in een volkomen realistisch en door en door doodgewoon decor. Het dorpje Beek bij Nijmegen bestaat echt en je kunt letterlijk elke straathoek die in het boek wordt genoemd op Google Earth opzoeken en bekijken. Het is een doorsnee dorp, met doorsnee mensen die voor iedereen herkenbaar zijn en waarmee iedereen zich moeiteloos kan identificeren. De moderne tijd is ook nadrukkelijk aanwezig. Er is een speciale app ('HEX') waarop de dorpelingen aan elkaar kunnen doorgeven waar de heks nu weer is opgedoken en de jongeren vloggen er driftig op los. Maar niet naar de rest van de wereld. Want die mag niks weten.

Olde Heuvelt heeft het allemaal zo ingenieus opgezet, dat zelfs een scepticus als ik in het verhaal meeging. Maar dat is niet alles. Het verhaal krijgt langzamerhand steeds meer lagen. Ja, het is spannend en griezelig, maar het stelt ook vragen over het Kwaad. Is Katharina van Wyler (de heks) het Kwaad of zijn dat de dorpelingen? En hoe bestrijd je het Kwaad? Met steeds hardere repressie of met iets anders? Olde Heuvelt heeft dit conflict tot een geweldig verhaal gedramatiseerd, dat ik tijdens het lezen maar amper los kon laten. Niet al te geschikt voor 's avonds laat in bed dus 😉.

Spontane zelfontbranding

Joe Hill kende ik tot nu toe alleen als "zoon van". Hè, zoon van wie? Van niemand minder dan de hierboven genoemde Stephen King. En dan denk je al gauw dat de zoon op de roem van zijn vader teert. Maar die conclusie is waarschijnlijk niet helemaal eerlijk, want als Joe Hill daar op uit was geweest, had hij beter de achternaam King aan kunnen houden. Toch had ik geen aanvechting om iets van hem te proberen, ondanks de lovende recensies in de professionele pers. Mijn belangstelling voor The Fireman (VS 2016) van Joe Hill werd pas gewekt toen ik een bespreking ervan las van één van mijn favoriete bloggers. En wat bleek? Het boek is een meeslepende en heftige mix van dystopie en horror (maar vooral dystopie), dat je op zijn eigen manier net zo in zijn greep houdt als HEX.

De wereld dreigt in vlammen op te gaan, want er is een waanzinnig besmettelijke ziekte uitgebroken die mensen spontaan in vlammen uit doet barsten, ook wel Dragonscale genaamd, naar de fraaie huidpatronen die het eerste symptoom van de ziekte zijn. Hoofdpersoon Harper Grayson is een verpleegster die zich vol goede moed op de behandeling van de slachtoffers ervan heeft gestort, maar het lijkt vechten tegen de bierkaai. Niet alleen vanwege de extreme besmettelijkheid, maar ook vanwege de activiteiten van steeds machtiger wordende groepen 'ongeruste burgers', die van mening zijn dat de enige wijze om de ziekte uit te roeien is de patiënten uit te roeien - en die mening daadkrachtig in de praktijk brengen. Als Harper dan de eerste symptomen van de ziekte bij zichzelf ontwaart, loopt ze dus van twee kanten gevaar. Als ze dan ook nog ontdekt dat ze zwanger is, neemt ze zich voor om koste wat kost de baby ter wereld te brengen. Foetussen worden namelijk niet besmet en baby's kunnen gezond geboren worden.

De redding voor Harper komt in de vorm van een geheime groep mensen die niet alleen een manier hebben gevonden om zich niet te laten doden door de ziekte, maar zelfs om de ziekte voor zich te laten werken. Maar ook in het relatief veilige oord waar deze mensen zich verschanst hebben, is er gevaar, want er ontstaat binnen de groep al gauw een vorm van godsdiensthysterie, zoals dat gaat in tijden van apocalyps. Ook hier zijn Harper en haar medestanders niet meer veilig. The Fireman ontwikkelt zich op deze wijze steeds meer tot een nagelbijtend spannende vluchtroman, waarbij je tot het allerlaatst op het puntje van je stoel hevig zit mee te leven.

Het boek bevat minder lagen en is wat minder intrigerend dan HEX, maar het is wel zó knap geschreven dat je volledig meegaat in de - voor het koele oog - onwaarschijnlijke gebeurtenissen. Wat interessant is, is dat beide boeken de vraag stellen hoe je de beschreven calamiteit het beste kunt bestrijden: met repressie en bruut geweld of met medemenselijkheid. Beide schrijvers maken dezelfde keuze en wat dat betreft hebben de boeken nog wat meer gemeen dan het genre waar ze deel van uit maken. Maar geen van beide zijn aangename feel good verhalen. Ga je ze lezen, bereid je dan voor op een gierende achtbaanrit.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.