Er even helemaal tussenuit met Agatha en Jessica

Ik merk dat ik de laatste maanden niet in de stemming ben voor al te zware leeskost. Gek, hè? Het leven is momenteel al zwaar genoeg, zelfs als je werk lekker doorgaat, je in een ruim huis met thuis woont, in een prachtige provincie met relatief weinig coronagevallen en veel ruimte om in alle rust te wandelen en te fietsen. Het zijn moeilijk en deprimerende tijden, voor iedereen. Normaal gesproken was ik deze maand op reis geweest naar de Azoren, maar dat ging natuurlijk niet door. Dan moet je dus iets anders. Gelukkig had ik nog niet zo lang geleden twee hele leuke memoires cadeau gekregen waarmee ik er even fijn tussen uit kon. Twee totaal verschillende boeken, maar allebei charmant, prettig lichtvoetig én interessant genoeg om de aandacht moeiteloos vast te houden.

Jessica A. Fox,
Three Things You Need to Know About Rockets (VS 2013)
Memoires, 386 pp.
Niet in het Nederlands vertaald

Weten jullie nog dat ik over het dagboek van een mopperige tweedehandsboekverkoper in Schotland schreef? Erg vermakelijk werkje was dat, van ene Sean Bythell. Deze Sean had een Amerikaanse vriendin genaamd Anna, die in het boek een bijrolletje speelde. Anna blijkt in werkelijkheid Jessica te heten en heeft zowaar ook een boek geschreven over haar tijd in de boekwinkel van Sean. Eerst dacht ik dat ze was meegevaren op het succes van haar (inmiddels ex-)vriend, maar het blijkt precies andersom te zijn. Jessica heeft haar boek met herinneringen aan Schotland eerst geschreven, in 2013 al. Toen ze naar Schotland ging was ze een jonge freelance filmmaker en daarnaast in dienst van NASA. Ze woonde in Hollywood (in een klein appartementje), liep over van de ambitie en dreigde zwaar werkoholisch te worden. Dus wat doe je dan als echte Amerikaanse? Je maakt je grote droom waar en mailt de eerste de beste boekhandelaar in Schotland of je een tijdje in zijn winkel rond mag komen struinen.

Jessica en Sean voor de boekwinkel van Sean

En zo komt Jessica terecht bij Sean (in het boek om onduidelijke redenen omgedoopt tot Ewan). Ze vindt de afgelegen plek in Schotland meteen het einde, is blij met het contrast met Hollywood en doet al gauw een poging om in het dorp een yogaklasje op te zetten. Geen wonder dat Sean voortdurend verzucht "You're so American, Fox." Inderdaad, de Amerikaansheid knalt er van af. Maar toch. Haar enthousiasme en haar openheid werken ook erg aanstekelijk en ik ging het boek steeds leuker vinden, vooral vanwege de spanning tegen het eind over de ontluikende relatie met Sean en de problemen rond de verblijfsvergunning.

Ze is in zo'n beetje in alles de tegenpool van Sean. Zijn boek is geschreven in een wat mopperende, droogkloterige stijl; hij registreert vooral zakelijk wat er op een dag in zijn boekhandel gebeurt, wordt alleen emotioneel als een klant zich asociaal gedraagt en laat de rest aan de lezer over. Jessica is van de gevoelens en van het schrijven en praten daarover. Sean bepaald niet. Zo'n soort spanning is altijd boeiend. Hoewel de twee boeken dezelfde boekwinkel en deels dezelfde periode beschrijven, lijken beide verhalen zich wel in verschillende werelden af te spelen. En dat maakt dit boek juist zo leuk. Afgezien natuurlijk van het feit dat het charmant en aanstekelijk is, maar dat had ik al gezegd.

Met hartelijk dank aan Joke, van wie ik dit boek kreeg.

Agatha Christie,
Come, Tell Me How You Live (GB 1946)
Memoires, 205 pp.
Niet in het Nederlands vertaald

Wie had dat nou gedacht? Christie is niet alleen de beroemdste detective-auteur ter wereld, maar kan ook onderhoudend en geestig schrijven over haar tijd in de jaren dertig in Syrië, waar ze haar tweede man, de archeoloog Max Mallowan, hielp bij zijn opgravingen. Niet dat dit boek over archeologie gaat. Christie was daar niet voor opgeleid en hielp alleen bij het fotograferen van de vondsten, maar iedereen die haar whodunnits kent, weet dat ze een meesterlijke observator van mensen en menselijke dwaasheden is en dat komt haar uitstekend van pas in dit boek.

Agatha Christie, Max Mallowan
en enkele  medewerkers

Ze reisden met de Orient Express naar het oosten en dat alleen al was voor Christie een groot avontuur, en niet slechts de eerste keer - een trein met daarop de aanduiding Calais-Istanbul heeft gewoon iets heel spannends. Syrië was voor haar nieuw, ze sprak in het begin nog geen woord Arabisch en de cultuur was vreemd. Vanzelfsprekend liep de expeditie (die steevast ergens in de buurt van een rivier midden in de woestijn bivakkeerde) voortdurend tegen cultuurverschillen aan. Syrië was destijds een Frans 'protectoraat' en bij de opgravingen moesten ze zich houden aan de regels van de Fransen. Maar soms was die Franse aanwezigheid buitengewoon handig:

Working for wages in this out-of-the-way part of the world is an idea that is entirely new. The expedition found itself faced with blank refusal or non-comprehension. In despair they appealed to the French military authorities. The response was prompt and efficient. The French arrested two hundred, or whatever the number needed was, and delivered them at work.

De werklieden zelf vonden dat ook de correcte gang van zaken:

‘The French ’asker are in command here. Naturally, it is their right to fetch us, and put us in prison or send us to dig up the ground for you. But why do you give us money? What is the money for? It does not make sense!’

Aandoenlijk en humoristisch is de scène waarin ze in de woestijn een hond oppikken die er slecht aan toe is. Honden zijn niet bepaald geliefd in het Midden-Oosten, terwijl de Engelsen ze zo ongeveer vereren. De Mallowans besluiten de zielige hond te redden en in hun auto mee te nemen, en geven  opdracht de hond in te laten. Geen van de Syriërs durft het beest zelfs maar aan te raken. Mallowan verliest zijn geduld:

‘Pick it up and put it in, you damned fool!’ says Max to Michel [een Armeense assistent]. Michel nerves himself and advances on the dog, which turns its head pleasantly towards him. Michel retreats rapidly. I lose patience, jump out, pick up the dog, and get back into Mary [de auto] with it. Its ribs are sticking through the skin. We drive on to Brak, where the newcomer is handed over to Ferhid, with instructions that a large meal is to be given to her.

De hond wordt een gewaardeerd en geliefd huisdier.

Het boek heeft veel van dit soort onderhoudende anekdotes, maar ook Christies observaties van de mensen om haar heen (Europeanen én Syriërs) zijn de moeite van het lezen waard. Het einde is melancholiek. Ze verlaten per schip het land en de mensen waar Christie zo ontzettend van is gaan houden, in de wetenschap dat er waarschijnlijk oorlog aankomt en dat ze voorlopig niet meer terug kunnen. Daarmee is het boek ook een warm en liefdevol eerbetoon aan de woestijn en aan de middenoosterse cultuur.

Hartelijk bedankt, Hella, voor het toesturen van dit boek.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.