Gitzwarte humor in een serieus verhaal

Oyinkan Braithwaite,

My Sister, the Serial Killer (Nigeria 2018)

Roman, 240 pp.

Nederlandse titel: Mijn zusje, de seriemoordenaar 

 

 

Dit boek werd onder meer genomineerd voor de prestigieuze Booker Prize en de Women's Prize for Fiction. Het won niet, maar het verdient in ieder geval een prijs voor de pakkende titel, en ook verder is deze originele variatie op het misdaadverhaal het lezen meer dan waard. Het gaat over twee zussen uit een welvarende familie in Lagos, Nigeria. Mannen vallen als een blok voor de beeldschone Ayoola, maar na de eerste verliefdheid ontdekt ze steevast iets aan haar vriendjes wat niet deugt, ontdoet ze zich van hen en mag oudere zus Korede (verstandig en onaantrekkelijk) het bloed en het lijk opruimen.

 

Obsessief schoonmaken

Gelukkig is Korede een obsessieve schoonmaakster die niets liever doet dan de badkamer poetsen en de wc schoon schrobben - als ze tenminste niet druk aan het werk is als verpleegkundige, iets waar ze ook zeer competent in is. Ayoola is eigenlijk alleen maar oogverblindend mooi. "Ayoola’s loveliness is a phenomenon that took my mother by surprise. She was so thankful that she forgot to keep trying for a boy." Ze doet iets in de mode en is vooral een succes omdat ze zo'n engelachtig gezicht heeft. Korede geeft al gauw aan dat onder dat engelachtige voorkomen iets anders schuil gaat: "Hers is the body of a music video vixen, a scarlet woman, a succubus." Maar er speelt ook een ongezonde familiedynamiek. "Ayoola is inconsiderate and selfish and reckless, but her welfare is and always has been my responsibility," zegt Korede en stapt in de auto om zich weer van een lijk te ontdoen.

 

Patriarchaal machtsmisbruik

Waarom blijft Korede de verwende egoïstische Ayoola steeds weer uit de brand helpen? Niet enkel en alleen omdat ze nu eenmaal de oudere zus is. Er speelt ook een machtige dode vader mee en patriarchaal machtsmisbruik, niet alleen binnen het gezin maar in de hele Nigeriaanse maatschappij. Geen wonder dus dat Korede stiekem verliefd is op de zachtaardige, bevlogen jonge arts Tade, een collega die haar hogelijk waardeert als verpleegkundige maar haar als vrouw niet ziet staan. Dus wat gebeurt er als Tade de verleidelijk Ayoola ontmoet? Dat laat zich gemakkelijk raden. En wat gebeurt er vervolgens met Korede? Dat is de vraag natuurlijk.

Morele dilemma's

Het verhaal wordt met veel vaart in ultrakorte hoofdstukjes verteld in de droge stem van Korede. Ze is een stuk sympathieker dan haar zusje, maar je vraagt je soms ook even af of haar zwarte portret van Ayoolah niet is ingegeven door jaloezie. Iedereen vindt Ayoola geweldig, zij krijgt altijd alle aandacht trekt en Korede blijft zo goed als onzichtbaar, het lelijke oude eendje dat niemand ziet staan. Maar zoals ik zei, volgen er geleidelijk aan onthullingen waaruit blijkt dat de verhouding tussen de zussen complexer is dan ze lijkt, en komen we erachter dat het niet altijd een voordeel is om jong en bloedmooi te zijn in Nigeria. Het verhaal klinkt luguber en wat er gebeurt (en in het verleden is gebeurd) is dat misschien ook wel, maar Braithwaite heeft het zo geschreven dat het nergens zwaar wordt, zonder de serieusheid van de morele dilemma's die Korede het hoofd moet bieden te ontkennen.

Keuze

De vraag die het verhaal tot het eind toe spannend houdt, is of Korede tot in het oneindige de misdaden van haar zusje zal blijven verbloemen of kiest voor haar geweten. Als ze uiteindelijk de keuze maakt, is het aan ons om daar over na te denken en ons af te vragen of wij in de omstandigheden dezelfde keus hadden gemaakt. Dat is zo eenvoudig nog niet.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.