De man in het Huis

Susanna Clarke,
Piranesi (GB 2020)
Roman, 277 pp.
Onder dezelfde titel in het Nederlands gepubliceerd

Ik had van dit boek meteen toen het uitkwam al verschillende juichende recensies gelezen, dus ik had het al rap in huis, ook omdat ik een jaar of vijftien geleden erg enthousiast was over Clarkes eerste roman, Jonathan Strange & Mr Norrell. Maar ik aarzelde om er aan te beginnen. Het verhaal klonk door en door vreemd, en het leek me daardoor niet toegankelijk genoeg voor mijn coronacrisisbrein. Maar op aanraden van Hella ben ik toch aan het boek begonnen. Het eerste hoofdstuk bevestigde prompt mijn vooroordelen: het was zo vervreemdend en desoriënterend dat ik werkelijk geen flauw idee waar we waren en wat er aan de hand was en waar het heen ging. Maar in hoofdstuk 2 werd het plotseling boeiend en intrigerend en uiterst leesbaar, en toen ik het boek uit had, begreep ik waarom iedereen er zo enthousiast over was. Wat fantastisch dat iemand zo iets bijzonders kan verzinnen.

Het Huis en de Oceaan
Dit wordt geen lange bespreking, want dan geef ik teveel weg, maar ik zal wel proberen om mensen die het nog niet gelezen hebben een idee van het boek te geven. Piranesi is de verteller en woont in het Huis, een bouwwerk met vele duizenden zalen gevuld met klassieke beelden en bestaande drie verdiepingen waarvan de onderste onder water staat. Dat water is deel van een eindeloze oceaan, die in vaste maar ingewikkelde getijden door het Huis stroomt. Gelukkig kan Piranesi dankzij zijn zorgvuldig genoteerde wetenschappelijke observaties de getijden voorspellen, zodat hij niet bang hoeft te zijn dat hij weggespoeld wordt.

De Ander
Hij weet dat Piranesi niet zijn echte naam is, maar kan zich niet meer herinneren hoe hij dan wel heet. Hij is de enige bewoner van het Huis, zoals het Huis het enige is dat bestaat. Maar hij weet dat er ooit nog dertien mensen op de wereld zijn geweest, want hij heeft hun skeletten gevonden, die hij liefdevol verzorgt en bloemen brengt. Wel is er twee keer per week een bezoeker: elke dinsdag en vrijdag heeft hij een vergadering van een uur met de Ander., een man in fraaie pakken en met een glimmend apparaat in zijn hand. De Ander schenkt hem zo nu en dan ook multivitamines en nuttige plastic teiltjes, en heeft hem zelfs een keer een slaapzak gegeven. Ook het Huis is goed voor Piranesi. Het voorziet hem van zeewier en vissen om te eten, van vogels als gezelschap, van de prachtige standbeelden waar elke zaal vol mee staat en van een hemel met zon en sterren om zich over te verwonderen. Piranesi is gelukkig en vereert het Huis en de Ander als goden. Zijn onschuld is aandoenlijk en maakt dat je van hem gaat houden en met hem mee gaat leven.

Een klassieker
Heel geleidelijk wordt duidelijk wat de relatie is tussen Piranesi en de Ander is, en tussen het Huis en onze wereld. Net als in Jonathan Strange & Mr Norrell heeft Clarke op fascinerende en volstrekt originele wijze realiteit en fantasie door elkaar heen geweven, hoewel de boeken verder in niks op elkaar lijken. De metaforische betekenis van dit boek wordt langzaam, maar nooit heel simpel of voor de hand liggend, onthuld en als je dit ongelooflijk boeiende verhaal uit hebt, vraag je je verschillende dingen af. Is Piranesi een gevangene of is hij juist vrijer dan wie ook? Is een bestaan zonder andere mensen per se slecht? Is het integer om iemand onwetend te laten van wat er met hem aan de hand is? We hebben zestien jaar lang op een nieuwe roman van Susanna Clarke moeten wachten, maar allemachtig, wat is Piranesi het wachten waard geweest. Wat mij betreft wordt dit een klassieker.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.