De afgelopen tijd ging ik zo nu en dan even op avontuur en waagde ik me aan een paar boeken die ik normaal niet zo gauw zou lezen. Vooral het laatste jaar houd ik het vooral bij de wat veilige keuzes uit de Engelse literatuur, want het leven is momenteel al ingewikkeld genoeg. Hoe dan ook, zo kwam het dus dat ik de volgende boeken las:
- een young adult fantasy van een schrijfster uit Sierra Leone;
- een literaire roman van een Chinese schrijfster die nu in de VS woont;
- een science fiction roman van een auteur uit Sri Lanks.
De auteurs hebben eigenlijk niks gemeen, behalve dat ze alledrie in het Engels schrijven voor (volgens mij) de Amerikaanse markt. Het fantasyverhaal is nog maar net uit, maar nu al een bestseller. De roman van de Chinese en de Sri Lankaan zijn niet erg bekend, en waren een beetje tegenpolen. De Chinese roman viel zeer goed bij de professionele recensenten maar niet zo bij de gewone huis-tuin-en-keuke-nlezer, terwijl het Sri Lankese sf-verhaal zeer enthousiast besproken werd door de luitjes op Amazon, maar voor zover ik weet door de literaire critici genegeerd is, alhoewel het volgens de beschrijving op Amazon wel een prijs heeft gewonnen. En wat waren mijn ervaringen? Gemengd. Van "lekker spannend en interessant" tot "mweh".
______________________________________________________________________________
Namina Forna,
The Gilded Ones (SIerra Leone 2021)
Roman, 432 pp.
(Nog?) niet in het Nederlands vertaald
Debutant Forna heeft zich voor deze fantasy nu eens niet laten inspireren door de Europese middeleeuwen of Tolkien of Koning Arthur of Harry Potter, maar door haar eigen Afrikaanse afkomst. De setting is een wereld die sterk op een prekoloniaal Afrika lijkt en alleen daarom al fris. De verteller is een jong meisje dat in een streng patriarchale maatschappij woont en zich die patriarchale normen geheel eigen heeft gemaakt. Op haar vijftiende blijkt ze echter een eigenschap te hebben, waardoor ze door de gemeenschap niet alleen als onzuiver maar zelfs als gevaarlijk wordt aangemerkt. Ze moet dus zo gauw mogelijk uitgestoten worden, maar liever nog gedood worden.
Gelukkig krijgt ze de kans om samen met meisjes zoals zij in een speciaal leger te vechten dat de aggressieve wezens moet uitroeien die het op de mensen in deze maatschappij hebben gemunt. Na twintig jaar wordt ze dan geacht 'gezuiverd' te zijn en mag ze weer terug naar haar gemeenschap. Lang vóór die tijd ontdekt ze echter wat er met haar onlangs overleden moeder is gebeurd en begrijpt ze ook wat er met haar zelf aan de hand is, en gaan haar langzaam de ogen open over de behandeling van vrouwen in deze wereld.
Het verhaal is een feministische fabel die niet overmatig subtiel is, maar wel interessante vondsten bevat, zoals het 'onreine' bloed van de meisjes dat meerdere symbolische implicaties heeft, en het 'voorrecht' van 'zuivere' vrouwen om vanaf hun vijftiende een masker te dragen. Het gaat dus uiteindelijk vooral (zoals alle interessante fantasy en sf) over onze eigen wereld.
Ik kan me goed voorstellen waarom dit boek zo populair is, want het is boeiend en erg spannend, met een sterke hoofdpersoon en een goed verhaal. Het is geen literatuur, maar in zijn genre is het origineel en zeker de moeite waard, en zodra het vervolg uitkomt, ga ik dat vast lezen. Een aanrader dus.
______________________________________________________________________________
Yiyun Li,
Must I Go? (China 2020)
Roman, 368 pp.
Niet in het Nederlands vertaald
Yiyun Li is een Chinese schrijfster die op haar zesentwintigste naar de VS kwam en daar is uitgegroeid tot een hooggewaarde literaire auteur die vlekkeloos Engels schrijft. Een hele prestatie. Ik was haar naam al eens tegengekomen (vooral als schrijver van de roman The Vagrants), maar had nog nooit iets van haar gelezen. Ik was dus erg benieuwd.
Het eerste wat me opviel was dat Yiyun Li inderdaad ontzettend goed kan schrijven. Ze heeft een virtuoze beheersing van de Engelse taal en is duidelijk in staat een complex en gelaagd verhaal te schrijven. De verteller is Lilia, 81 jaar, bewoner van een bejaardenhuis, overlever van drie echtgenoten, en helaas ook van haar oudste dochter, die als jonge vrouw zelfmoord pleegde, waarna Lilia haar baby verder heeft opgevoed.
Lilia is geobsedeerd door de dagboeken van een tamelijk obscure schrijver, waar ze als jong meisje een affairetje mee heeft gehad. Deze Roland is allang dood en had nog veel meer affaires, waaronder één langdurige met een getrouwde en eveneens tamelijk obscure dichteres die veel ouder was dan hij. Na een tijdje blijkt waar Lilia's obesessie voor Roland vandaan komt, wat het grote verdriet in haar leven is, en wat ze in Ronalds dagboeken probeert te ontdekken.
Zoals ik al zei, waren de prestigieuze Amerikaanse kranten vol lof over dit boek, maar de gewone lezers minder. Meestal ben ik het in zo'n geval met de professionele critici eens, maar in dit geval niet. Daar is geen enkele objectieve reden voor. Het boek is uitstekend geschreven en Lilia heeft een heel eigen stem, iets wat ik altijd erg kan waarderen, maar ze kon me op de een of andere manier met geen mogelijkheid boeien, en de obscure schrijver en zijn obscure dichteres-minnares vond ik gewoon ont-zet-tend vervelend. Wat een pretentieuze types. Wat een blabla.
Dit is dus een volkomen subjectief oordeel, wat niks zegt over de kwaliteiten van dit boek, maar alleen maar dat het domweg niet mijn soort boek was. Kan gebeuren.
______________________________________________________________________________
Yudhanjaya Wijeratne,
Numbercaste (Sri Lanka 2017)
Roman, 302 pp.
Niet in het Nederlands vertaald
Dit schijnt een sf-roman te zijn in het subgenre techothriller (een term die ik nog niet kende, dus weer wat geleerd). Het heeft een sterk idee, met naar mijn mening een minder sterke uitwerking. Het idee is dat in de nabije toekomst iedereen gewaardeerd kan worden met een nummer dat berekend is op basis van algoritmes die je betrouwbaarheid en je maatschappelijk betrokkenheid uitdrukken. China is hier in werkelijkheid ooit al eens mee beginnen, en dat was voor Wijeratne dan ook de inspiratiebron. De wijze waarop hij de Amerikaanse startup beschrijft die dit nummer ontwikkelt, schurkt dicht genoeg aan tegen de huidige realiteit van sociale media om mij als lezer geboeid te houden.
Het Nummer begint als nummer voor kredietwaardigheid (hoe hoger hoe kredietwaardiger), maar groeit stiekem uit tot veel meer - ook weer op een manier (inclusief schandalen) die sterk doet denken aan de almacht van Facebook. De hoofdpersoon moet vooral PR-debacles voorkomen en reist als een idioot de wereld rond voor vergaderingen en bijeenkomsten, waar dat nu (en hoogstwaarschijnlijk ook in de toekomst) ook prima via Teams en Zoom kan. Dus wat dat betreft is het boek alweer ietsje achterhaald. Maar eerlijk is eerlijk, daar kan de schrijver niks aan doen. Wel vond ik het lastig om bij te houden waar we nu weer zaten, doordat de schrijver niet een heel sterk gevoel voor plaats ten toon spreidt.
Het verhaal en het gegeven en vooral de beschreven maatschappelijke implicaties waren voor mij echter interessant genoeg om tot het einde door te lezen, maar ik vind Wijeratne niet bepaald een eersteklas schrijver. Ik had regelmatig het idee dat ik hier met een eerste versie te maken had die door de schrijver zelf als e-boek op Amazon was gepletterd, zonder dat hij de moeite had genomen om het nog eens door te lezen op taalfouten en plotgaten. Hij heeft zich een stoere thrillerstijl eigen gemaakt, die bij de doelgroep (de echte sf-liefhebbers) volgens mij prima is gevallen, maar die mij een beetje geforceerd aandeed. Pas aan het eind was er een passage die me even bij de lurven greep en die me deed vermoeden dat Wijeratne met een goede redacteur misschien best een interessante auteur kan zijn. Helaas vind ik één echt goede scène toch wat te mager.
Net als Must I Go? is Numbercaste dus niet echt een boek voor mij. Maar voor de liefhebber die niet op stijlbloempjes let en een goede structuur minder belangrijk vindt dan vaart en suspense, vast en zeker interessant.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten