Een alternatieve vorm van reizen

In 2020 en 2021 ben ik tot nu toe nog niet verder geweest dan mijn eigen provincie en Friesland. Mensen die mij kennen als iemand die graag naar exotische verre landen reist, denken dat ik daar vast erg onder lijd. Welnee! Ik heb me te fiets op mijn eigen provincie gestort en ik heb in plaats van Tadjikistan of Oeganda of Spitsbergen twee keer een heerlijk weekje op Ameland doorgebracht.

Bovendien heb ik natuurlijk heel wat afgereisd in boeken, niet alleen naar verre landen, maar ook naar andere tijden. Zo verkeerde ik een tijdje in het Engeland van de negende eeuw tijdens de Vikinginvallen, zat ik in zeventiende-eeuws Duitsland, met de moeder van de beroemde astronoom Johannes Keppler, en ging ik in 1950 samen met de (fictieve) eerste vrouwelijke politieofficier van India op zoek naar een moordenaar.

Momenteel verblijf ik in het Maleisië van 1931 waar een mensenetende tijger de streek onveilig maakt en een losse vinger een belangrijke rol speelt. Dat boek heb ik nog niet uit, maar de eerste drie wel, dus daar vertel ik hier graag wat meer over.

En o ja, niet te vergeten: ik verkeerde ook nog een hele tijd in een allang verdwenen Gronings klooster in verband met mijn onderzoek voor de jaarlijkse middeleeuwse verhalenwedstrijd van Godijn Publishing. Tot mijn stomme verbazing ben ik met mijn verhaal in de prijzen  gevallen, de prijs in dit geval zijnde publicatie in een bundel. Deze bundel, getiteld Morietur in armis, wordt op 30 oktober tijdens een middeleeuws feestje officieel gelanceerd. Het omslag ervoor zie je hierboven.

Maar dan nu verder met de drie boeken die ik eerder noemde.

Bernard Cornwell,
The Last Kingdom (GB 2005)
Roman, 368 pp.
Voor zover ik kon nagaan niet in het Nederlands verkrijgbaar

Een tijd geleden zag ik een eerste stukje van de tv-verfilming van dit boek. Niks voor mij, bleek al gauw. Ik herinner me vooral een hoop macho wapengekletter en geschreeuw, en heb de aflevering niet eens uitgekeken. Maar het boek is veel beter te pruimen. Het speelt in de negende eeuw in een Engeland dat toen nog verdeeld was in allerlei koninkrijkjes, een omstandigheid die de Vikingen uitstekend wisten uit te buiten, totdat er uiteindelijk nog maar één Engels koninkrijk over was: Wessex in het zuidwesten, onder koning Alfred. Kenners van de Engelse geschiedenis weten dat Alfred er uiteindelijk in zal slagen de Vikingen af te slaan en het land te verenigen. Maar zelfs al weet je de uitkomst al, dan nog is dit verhaal over een Angelsaksische jongen die door de Vikingen wordt opgevoed zeer leesbaar. Het is nog steeds een macho verhaal met veel veldslagen, maar dat was nu eenmaal ook kenmerkend voor de tijd. En in het boek heb je tenminste geen last van stompzinnige geschreeuw en bloederige beelden die voor de kennelijk broodnodige sensatie moeten zorgen.

Bernard Cornwell is geen literator, maar wel een prima verteller, die me ondanks mezelf geboeid op sleeptouw nam door de wereld van de Vikingen en de Angelsaksen. Voor zover ik kan beoordelen, heeft hij zich ook uitstekend gedocumenteerd, zonder dat dat hinderljk opvalt. Er zijn nog heel veel delen in deze serie, want het duurde tijden voordat koning Alfred de boel weer op orde had, en ik ben benieuwd hoe het Uhtred (de hoofdpersoon) in de volgende delen zal vergaan.

Rivka Galchen,
Everyone Knows Your Mother Is a Witch (Canada 2021)
Roman, 250 pp.
Niet in het Nederlands vertaald

In 1616 werd Katharina Kepler, de moeder van de beroemde Duitse astronoom Johannes Kepler, ervan beschuldigd dat ze een heks was. Hoewel Kepler een belangrijke figuur in de ontwikkeling van de moderne natuurwetenschappen was, is wel duidelijk dat het Europa van 1616  nog volledig in de greep van irrationeel bijgeloof was (voor Noord-Amerika gold trouwens hetzelfde). Het ergste was dat de beschuldigingen zo banaal waren. Als je naar een koe keek, die even later doodging, kon je al van hekserij beschuldigd worden door buren die jaloers op jou waren, of wraak wilden nemen voor het enkele feit dat je niet aardig genoeg was. Rond deze historische gebeurtenis heeft Galchen een roman geschreven, waarin het verhaal vooral vanuit Katharina wordt verteld, maar ook door middel van 'officiële' verklaringen van stadsgenoten die tegen of juist voor haar getuigen.

In tegenstelling tot Bernard Cornwell is Rivka Galchen een literaire auteur en niet in de eerste plaats een verhalenverteller met een mooie plot. Het gaat bij haar om andere dingen. Ze heeft de analfabete Katharina een heel eigen stem gegeven, die bewust niet historisch maar eigentijds klinkt, wat in het begin even wennen is. De banaalheid van haar beschuldigers komt mooi tot uiting in de roddelachtige toon van hun verklaringen, waarin je tussen de regels door heel wat kunt afleiden over de tijd en de plaats waarin het verhaal speelt.

Uiteindelijk vond ik de roman echter toch niet helemaal geslaagd. Voor een verhaal waarin niet zoveel meer gebeurt dan dat Katharina beschuldigd wordt en dan maar weer de stad ontvlucht naar haar beroemde zoon, is er te weinig ontwikkeling om de interesse vast te houden. Galchen valt daardoor naar mijn smaak teveel in herhaling. Ook blijft alles, misschien omdat er voornamelijk ongeletterde of semi-geletterde mensen aan het woord zijn, iets teveel aan de oppervlakte steken. Eigenlijk was er wat mij betreft slechts voldoende stof voor een goede novelle geweest, niet voor een roman. Maar anderen waren wel erg enthousiast over deze roman, dus het zal ook deels een kwestie van smaak zijn.

Vaseem Khan,
Midnight at Malabar House (GB 2020)
Roman, 325 pp.
Niet in het Nederlands vertaald

Inspecteur Persis Wadia is de (fictieve) eerste vrouwelijke politieofficier van India en als er op oudejaarsavond 1949 op haar obscure politiebureau in Bombay een melding van een moord binnen komt, ziet ze haar kans om naam te maken. Het moordmysterie is qua opzet en afwikkeling volstrekt conventioneel en Vaseem Khan is ook niet bepaald een meesterlijk stilist, maar toch heb ik dit boek met veel plezier gelezen en begrijp ik ook waarom er zo enthousiast op gereageerd is. Het heeft namelijk twee uitgesproken sterke punten.

Ten eerste is er de historische setting. India staat op het punt om onafhankelijk te worden en heeft net de traumatische Partition achter de rug, waarbij Brits India werd opgeknipt in India en West- en Oostpakistan. Daarbij was India bedoeld voor de hindoes en West- en Oostpakisten voor de moslims. Naar schatting 10 tot 20 miljoenen Indiërs moesten min of meer gedwongen verhuizen, wat leidde tot een enorme vluchtelingencrisis en tot gruwelijke geweldadigheden, waarbij misschien wel 2 miljoen om het leven kwamen. Dit boek geeft een heel goed en interessant beeld van de nasleep van Partition, want de politieke achtergrond speelt een hoofdrol in het moordmysterie.

Het andere sterke punt is hoofdpersoon Persis Wadia. Zij is een afstammeling van de aanhangers van het Zoroastrisme die in de vroege middeleeuwen Perzië ontvluchten, toen het land werd overgenomen door de islam. Ze hoort dus niet bij één van de partijen die met elkaar in conflict raakten tijdens de Partition. Daardoor is ze wat dat betreft een buitenstaander, een status die zo ongeveer verhonderdvoudigd wordt doordat ze de eerste vrouw in de politiemacht is en sommige mannelijke collega's haar graag zouden zien mislukken.

Gelukkig heeft Persis de nodige autistische trekjes, waardoor ze niet alleen goed is in het speurwerk, maar ook in staat om de vijandigheid van haar omgeving deels van zich af te laten glijden. Soms ziet ze daardoor het seksisme gewoon niet. Zo nu en dan moet je als lezer glimlachen om haar sociaal onhandige gedrag, want ze heeft vaak geen idee hoe ze overkomt op anderen. Dat maakt haar dan voor mij weer extra sympathiek, hoewel ik ook lezers tegenkwam die haar unlikable vonden..In ieder geval ga ik graag door naar deel 2 van deze serie, dat onlangs uitkwam en dat ook weer goede recensies kreeg.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.