De echtgenote die hem overleefde

Alison Weir,

Katharine Parr, the Sixth Wife (GB 2021)

Roman, 545 pp.

Niet in het Nederlands vertaald

Ik doe dit natuurlijk helemaal verkeerd. Ik had bij de roman over de eerste vrouw van Hendrik VIII moeten beginnen, die andere Catherina, zij van Aragon. En normaal ben ik ook erg van de juiste volgorde: beginnen bij het begin, bekijken hoe de ontwikkelingen zich ontvouwen; niet deel 1 tot en met 5 overslaan en me meteen op het laatste deel storten. In dit geval was ik echter geïntrigeerd door Katharine Parr, de laatste echtgenote van Hendrik. Zij speelt namelijk een belangrijke rol in deel 5 van de Shardlake-boeken, de uitmuntende romanserie over de gebochelde advocaat Matthew Shardlake, die probeert door de akelige intriges rond het hof van Hendrik VIII heen te laveren en niet alleen zijn leven maar ook zijn integriteit te bewaren. Alison Weir is geschiedkundige, maar waagt zich naast historische werken zoals deze tegenwoordig ook aan historische romans. Je weet dus dat het met de historische achtergrond van deze romans wel snor zit, maar kan ze ook een fatsoenlijk verhaal vertellen? We gaan het uitvinden.

Met geweld het kasteel uitgesleept

Katharine Parr had op het eerste gezicht niet zo'n sensationeel leven als sommige andere vrouwen van Hendrik VIII. Ze werd niet onthoofd en ze werd ook niet via een echtscheiding die resulteerde in een breuk met de paus aan de kant gezet. Maar ze maakte meer dan genoeg mee. Ze trouwde vier keer, de eerste keer toen ze 17 was, met een telg uit een niet al te gezellig geslacht waar krankzinnigheid in de familie zat. Echtgenoot nummer 2 was dubbel zo oud als Katharine, twee keer eerder getrouwd en raakte verstrikt in de gewelddadigheden tussen  de aanhangers van de nieuwe kerk en het katholieke geloof. Katherine moest samen met haar stiefkinderen toezien hoe haar man hun kasteel werd uitgesleept door een meute katholieke rebellen en moest vervolgens maar zien hoe ze het in haar eentje rooide. Uiteindelijk kwam haar man weer terug, om niet veel later aan ziekte te bezwijken.

Eerste echte liefde

Net toen Katharine voor het eerst echt verliefd was geworden (op Thomas Seymour, de flamboyante, ambitieuze broer van Hendriks derde vrouw), liet Hendrik zijn oog op haar vallen en vroeg haar ten huwelijk - een verzoek dat onmogelijk met 'nee' beantwoord kon worden. Katharine werd koningin en Thomas werd weggepromoveerd naar Brussel. Gelukkig kon ze na Hendriks dood een paar jaar later kon Katharine gelukkig alsnog met Thomas trouwen, om vervolgens op haar zesendertigste aan kraamvrouwenkoorts te overlijden, vlak nadat ze eindelijk haar eerste kind had gekregen.

Gekonkel

Genoeg stof dus voor een interessante roman. En dat maakt Weir er dan ook van. Je krijgt een geweldig tijdsbeeld, alhoewel dat wel eenzijdig toegespitst is op de hogere klassen, want arbeiders of zelfs de middenklassen spelen geen enkele rol van betekenis. Katharine leeft in steeds grotere weelde, maar al te gemakkelijk was het leven in die hogere klassen nou ook weer niet. De hele raison d'être van de adel uit die tijd lijkt te bestaan in gekonkel en in het sluiten van zo gunstig mogelijke huwelijken en het verkrijgen van invloedrijke baantjes aan het hof. Het doel was om niet alleen de eigen positie te consolideren maar om die ook continue te verbeteren en steeds meer rijkdom te vergaren. Materialisme en niets ontziende ambitie lijken de voornaamste kenmerken van deze klasse. Katharine rebelleert daar niet tegen. Ze is een kind van haar tijd en haar milieu, maar was in een ander opzicht wel bijzonder: ze had een hartstochtelijk interesse in educatie en was voor haar tijd een zeer ontwikkelde vrouw. Ze had echter ook stiekem een gevaarlijke hang naar een protestantisme dat veel verder ging dan het 'softe' anglicanisme van haar koninklijke echtgenoot. En met 'gevaarlijk' bedoel ik letterlijk levensgevaarlijk: je kon er om geëxecuteerd worden, zoals in haar naaste omgeving gebeurde en wat ook het centrale gegeven is van de eerder genoemde Shardlake-roman.

Het eindoordeel

En nu we het daar toch over hebben: als ik heel eerlijk ben, vind ik die Shardlake-boeken als romans sterker. Schrijver C.J. Samson weet de lezer veel heftiger en levendiger mee te trekken in de hachelijke tijden waarin de Engelsen in die tijd leefden, vooral zij met banden aan het hof of uitgesproken meningen over het nieuwe protestantisme. Katharine Parr, the Sixth Wife doet in vergelijking daarmee eerder aan als een vlot vertelde biografie dan als een roman - wat geen kritiek is overigens. Ik heb het boek van begin tot eind zeer geboeid zitten lezen. Je leert Katharine Parr kennen, de tijd en de klasse waarin ze leefde en dat op een manier die uitermate prettig weg leest, zonder dat de historische accuraatheid is opgeofferd aan een sensationeel verhaal. De conclusie? Alison Weir kan zeker romans schrijven en het zou zomaar kunnen dat ik nog meer uit deze serie ga lezen. 

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.