Een minder paradijselijk Hawaii

Gail Tsukiyama,

The Color of Air (VS 2020)

Roman, 315 pp.

Niet in het Nederlands verkrijgbaar

Wat voor associaties heb jij bij Hawaï? Prachtige stranden? Wuivende palmen? Rieten rokjes? Hoela hoela? In 1935 is het voor de arme Japanners die op de plantages van de witte eigenaren werken iets heel anders: vooral armoe, geploeter, uitbuiting en heimwee. Maar ook: sterke gemeenschapszin, waardoor ze bijna allemaal blijven. Een van de weinigen die vertrekt en het elders maakt, is Daniel Abe. Hij is arts in een groot ziekenhuis in Chicago – of liever was. Want hij heeft het ziekenhuis de rug toegekeerd en is op weg naar Hawaï, voorgoed deze keer, om zijn intrek te nemen in het huisje van zijn pas overleden moeder. Net als zijn schip de haven nadert, begint de naburige vulkaan uit te barsten. Meteen is iedereen in rep en roer, want zal de lavastroom het dorp van deze mensen wegvagen, of zal Pele, de godin van de vulkaan ervoor zorgen dat de vernietigende stroom op tijd afbuigt?

Geheimen

Dat is het decor van deze mooie, fijngevoelige roman. Dat decor zet Tsukiyama op zeer effectieve wijze in, want de vulkaan – dreigend, gevaarlijk, maar ook prachtig - is zo overheersend dat je haar gemakkelijk als een personage kunt zien. Ze geeft extra urgentie aan de kleinere menselijke drama’s die zich in deze gemeenschap van plantagearbeiders en vissers afspelen. Velen van hen dragen een geheim mee waar ze onder gebukt gaan. Daniel heeft zijn baan als arts opgezegd omdat hij een verkeerde diagnose heeft gesteld en wordt verteerd door schuldgevoelens. Zijn vroegere geliefde Maile is ook weer terug op het eiland en schaamt zich voor de mishandelende vriend waar ze voor op de vlucht is. En de timide Koji weet meer over de verdwijning van Daniels vader lang geleden en voelt zich schuldig omdat hij te lang alleen maar een meegaande omstander is geweest.

Gemeenschap en vernieuwing 

En dan is er nog de uitbuiting door de plantage-eigenaren waar de arbeiders zich tegen proberen te organiseren in vakbonden. Maar bovenal spelen toch de mensen de hoofdrol, eenvoudige mensen die trachten het beste ervan te maken en om altijd voor elkaar klaar te staan.

The sugar plantations were what brought them to the islands, but it wasn’t what made them stay. It was the community they’d formed in spite of it, growing friendships and families as well as cane. Even in the hottest, cruelest days, filled with blisters and boils, itching bites and stinging whips, Koji knew, even if he hadn’t fully realized it back then, that fate had brought them all so far from their homelands to their new lives at Puli Plantation.

Nuances en subtiliteiten 

Tsukiyama is half-Japans en heeft dat typisch Japanse fijnzinnige gevoel voor nuances en subtiliteiten. Dat wist ik al van haar uitzonderlijk mooie roman The Samourai’s Garden, die ik lang geleden las. Dit is een heel ander verhaal, maar ook weer bijzonder mooi. Onlangs zei ik van een ander boek dat ik vlak voor The Color of Air had gelezen, dat ik het een heel plezierige roman vond, maar dat hij nu alweer grotendeels was weggezakt. Dat kan ik van dit boek niet zeggen. Veel scènes staan me nog levendig voor de geest, vooral die waarbij Tsukiyama de Hawaiïaanse natuur zo doeltreffend inzet om de emoties van haar personages op subtiele wijze kracht bij te zetten. The Color of Air is daarmee een mooi en indrukwekkend boek geworden, van een schrijver die nog steeds erg de moeite waard is.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.