Cosy detective met afgehakte hoofden

Edmund Crispin,

The Glimpses of the Moon (GB 1977)

Deel 10 in een serie rond Gervase Fen

Roman, 384 pp.

Voor zover ik weet niet in het Nederlands vertaald

"Meanwhile, in Burraford, Routh’s head was making the first of its three posthumous appearances.” Ja, beste lezers, geloof het of niet, maar het hoofd van het moordslachtoffer in dit boek duikt maar liefst drie keer op in het landelijke dorpje waar dit speelt, om daarna meteen weer te verdwijnen. Horror? Nee, eerder een soort slapstick verwerkt in een verhaal dat alle kenmerken van een echte Engelse cosy detective heeft. Decor: een stel dorpjes in het lieflijke zuidwesten van Engeland (the west-country), compleet met pub, kerkje, landhuis, gepensioneerde majoor en dominee. Het amateurbrein: Gervase Fen, een Oxford don op sabbatical, die discreet even de moorden oplost, terwijl de politie er flink op los blundert. Maar Edmund Crispin geeft wel een geheel eigen draai aan de cosiness.

Cartoonachtig

Ten eerste is iedereen in het dorp even excentriek, behalve Gervase Fen zelf. Crispin heeft met duidelijk plezier een hele serie  cartoonachtige personages bedacht en neergezet, en met het nodige succes. Neem nou deze beschrijving: “It being his day off, he was crammed into a lightweight grey suit too small for him. His shoes shone; his tie blared.” Heerlijk, je ziet de persoon meteen voor je. Het boek stamt uit de jaren zeventig en dus zitten er ook nymfomane vrouwen en vossenjagers in kaftan in, en ik vrees dat erg strenge lezers het zullen beoordelen als niet geheel politiek correct, maar voor mij mocht dat de pret niet drukken. Het boek is tenslotte een halve eeuw oud, toen we nog lang niet zo verlicht waren als nu.

 

Moeilijke woorden  
Crispin versterkt het komische effect door opzettelijk bombastisch taalgebruik, gelardeerd met moeilijke woorden, die ik regelmatig op moest zoeken: de boeken van Crispin zijn duidelijk niet bedoeld voor hetzelfde publiek als De Zeven Zuters, zullen we maar zeggen! Fen is bovendien een letterkunde-professor, en dus zitten er ook regelmatig literaire grapjes in, zoals deze: “like many native Devonians off the beaten tourist track, Gobbo gave the impression of having been left over unaltered from a very early novel by Eden Phillpotts.” Of deze: “Fen ... had become accustomed, by now, to the fact that west-country sows often bore the same sort of names as the higher-born women in Thomas Hardy.”

Zelfspot

Het verhaal is net zo dol als de kleurrijke dorpsfiguren, met geen enkel streven naar realisme, maar wel veel lolbroekerij. Soms wordt het allemaal wel heel erg melig, maar dan lees ik deze passage over de kat van Fen en ben ik weer helemaal met Crispin verzoend:  

Stripey had returned earlier that morning exhausted after one of his three-day forays among the district females, expeditions which he seemed to Fen to tackle less for pleasure than because of some vague, oppressive sense of social responsibility, like a repentant long-term convict volunteering for medical experimentation. He was archetypically male, at once coarse, bumptious and pathetic.

Vooral die laatste zin vind ik erg leuk: typische Britse zelfspot van deze mannelijke schrijver. Aan het eind zit nog een prettig staaltje van zelfspot, als iemand aan Fen suggereert, dat het misschien een lucratief idee is om de moordcasussen waar  Fen allemaal al bij betrokken is geweest om te zetten in romans. Maar Fen wimpelt dat af: 

‘Crispin writes those up,’ said Fen, ‘in his own grotesque way. And there’s not much money in it, John. In writing about any murders, I mean.'

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.