donderdag 30 december 2021

Mijn boek van het jaar

Anthony Doerr,
Cloud Cuckoo Land (VS 2021)
Roman, 640 pp.
Nederlandse titel: Wolkenstad

 

Eigenlijk is dit boek nog lang niet aan de beurt om besproken te worden. Er is nog een hele rij romans die ik eerder heb uitgelezen en die allemaal nog op een stukje wachten, maar ik was zo enthousiast over dit boek dat ik het tot mijn favoriet van 2021 heb gebombardeerd. En dan kan ik het natuurlijk niet pas ergens in 2022 aan bod laten komen. Deze roman heeft namelijk alles: meeslepende verhaallijnen, echt menselijke personages, boeiende settings, ellende en gevaar, maar ook schoonheid en hoop en een diepgang die het niet te zwaar maakt maar het juist verheft én tot slot ook nog een prachtig einde. Kortom: een roman om niet alleen te bewonderen maar ook om van te houden

Van de middeleeuwen via het nu naar de toekomst
Goed, waar gaat dit boek over? Nou, dat is nogal wat. Het gaat namelijk over:

  • Anna, een weesmeisje van 13, dat in de nadagen van middeleeuws Constantinopel met haar zus het hoofd boven water probeert te houden in een borduuratelier, en dan een verlaten kloosterruïne ontdekt met stokoude schimmelende manuscripten;
  • Omeir, een jongen van 13 met een hazenlip uit de bergen van Bulgarije, die in 1453 door de Turkse sultan als ossendrijver wordt geronseld voor de geplande verovering van Constantinopel en moet toezien hoe zijn geliefde ossen helemaal kapot worden gewerkt;
  • Zeno, een eenvoudige Amerikaan van 86, die zichzelf Oudgrieks heeft geleerd, vervolgens een obscuur oud verhaal heeft vertaald en het heeft omgewerkt tot een toneelstuk voor vijf kansarme kinderen uit het dorp en die nu, in februari 2020, met hen bezig is aan de generale repetitie in de bieb;
  • Seymour een 17-jarige plaatsgenoot van Zeno, die is opgegroeid zonder vader, kampt met ernstige angststoornissen en autisme, die in de handen is gevallen van een schimmige groep eco-terroristen en die nu bezig is een bom tot ontploffing te brengen in diezelfde bibliotheek 
  • Konstance, een meisje van 13 dat in de 22ste eeuw onderweg is in een ruimteschip dat de inmiddels nauwelijks bewoonbare Aarde is ontvlucht en dat nog ruim 500 jaar te gaan heeft naar zijn bestemming.

En dan is er nog een kolderiek fantasieverhaal dat de Griekse Antonius Diogenes in de 1ste eeuw na Christus voor zijn ernstig zieke nichtje schreef en dat gaat over een herder die probeert in een uil te veranderen, zodat hij naar de mythische wolkenstad kan vliegen, waar de wijn en de honing door de straten vloeien en iedereen altijd en eeuwig gelukkig is.

Prachtige samenhang
Het grote wonder van deze roman is dat Doerr al deze verhaallijnen niet alleen tot een samenhangend geheel heeft gesmeed, maar dat je oprecht meeleeft met elk van de personages. Hij heeft ze allemaal tot volwaardige, levensechte mensen gemaakt en je hoopt voor alle vijf van harte dat het alsjeblieft, please, please, goed met hen afloopt, want op een gegeven moment verkeren ze allemaal in ernstig gevaar.

Maar het allermooiste is de thematische samenhang die Doerr heeft aangebracht via het gekke sprookje over de herder en de wolkenstad. Onder de oppervlakte gaat het boek over een diepe liefde voor zowel mooie verhalen als voor de natuur (en dus alle levende wezens). Beide - verhalen én de natuur - zijn in staat om een diep spiritueel verlangen te vervullen. Het overleven van beide is echter precair. Dat maakt ze niet alleen extra kostbaar, maar maakt het voor ons nóg belangrijker om zo zuinig mogelijk met deze schatten om te gaan. Het boek gaat daarnaast over een verlangen naar een beter leven, over het verlangen om de wereld te zien en dus onvermijdelijk ook over thuiskomen. Het gaat over het wonderbaarlijke vermogen van verhalen om ons ergens heel anders te laten zijn en om de ellende te ontvluchten en de dood nog heel even op afstand te houden. "Turn a page, walk the lines of sentences: the singer steps out, and conjures a world of color and noise in the space inside your head."

Onderdeel van het probleem én vol schoonheid
Uiteindelijk blijkt dit een verhaal over hoop te zijn, want - zoals één van de personages zegt - ‘Hope is the pillar that holds up the world.’  Zolang je kunt blijven hopen, kun je doorgaan en hoef je niet op te geven. Ja, we zijn de laatste paar eeuwen in onze gulzigheid erg slordig met onze planeet omgegaan, maar dat wil niet zeggen dat we nu gedoemd zijn om binnenkort met zijn allen onder te gaan. Ja, de mensheid is een destructieve soort, maar diezelfde mensheid heeft ook de prachtigste dingen voortgebracht. Of zoals Seymour, de ecoterrorist met de angststoornissen, op het allerlaatst ontdekt:

By age seventeen he’d convinced himself that every human he saw was a parasite, captive to the dictates of consumption. But as he reconstructs Zeno’s translation, he realizes that the truth is infinitely more complicated, that we are all beautiful even as we are all part of the problem, and that to be a part of the problem is to be human.

_______________________________________________________________________________

Wat was jouw favoriete boek dit jaar? En waarom? Wat vond je er zo goed aan?


PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.

20 opmerkingen:

  1. Bloed en honing, ontmoetingen op de grenzen van de Balkan van Ireen van der Linde (tekst) en Nicole Segers (foto’s). Reizen door de Balkan in een tijd dat dit fysiek minder mogelijk is. Sfeervolle verhalen van vele verschillende bewoners met betekenisvolle details opgetekend in een vorm die mij nog onbekend was: foto’s nemen het verhaal over en de corpsgrootte geeft uitdrukking. Het is een urgent boek. Homo homini lupus, het gebied associëren we meer met ‘kan’ (= bloed) dan bal. Europa liet de gruwelijkheden in de jaren negentig toe en greep niet in. De spanningen nemen weer toe. Gaan we weer toekijken?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat klinkt boeiend, René. Ben je daar zelf ook geweest of ben je gewoon geïnteresseerd in de Balkan?

      Verwijderen
  2. Mooie bespreking, Anna, ik heb het boek hier liggen omdat ik her cadeau heb gekregen van mijn boekhandel (zo aardig), maar ik had nog geen rust genoeg om het te lezen. Ik weet nu wel dat er een mooi boek op me ligt te wachten!

    Ik kon niet echt kiezen, maar ik vond van alle mooie boeken The witch's heart door Genevieve Gornichec erg mooi, omdat het zo'n prachtige hervertelling is van de Noorse myhten, die me helemaal meenam.

    Fijne jaarwisseling en hopelijk is 2022 een mooi leesjaar!

    Groetjes,

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bettina, dat boek staat al een tijd op mijn verlanglijstje, maar dan ga ik het nu echt aanschaffen.

      Verwijderen
  3. Dit klinkt geweldig! Ik heb Doerrs veelgelezen boek 'Als je het licht niet kunt zien' nog steeds niet gelezen, maar ga deze voorrang daarop geven.
    Het allerbeste boek dat ik dit jaar las is 'Kraaien in het paradijs' van Ellen de Bruin, een enorm spannend toekomstverhaal bomvol prachtige beschrijvingen en toffe details.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. "een enorm spannend toekomstverhaal", daar houd ik op zijn tijd ook erg van, dus dit boek komt op de verlanglijst.

      Verwijderen
  4. Oh! Deze gaat omhoog op het lijstje!
    Zelf heb ik niet echt een boek-van-het-jaar. Qua leesplezier is het denk ik Daughter of the Forest van Juliet Marillier.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. En Daughter of the Forest van Juliet Marillier moet nu natuurlijk ook op de lijst.

      Verwijderen
  5. Ik zal mijn bieb in de gaten houden. Voorlopig ziet het ernaar uit dat ze alleen de Nederlandse editie aan het inwerken zijn.

    Mijn favoriete boek dit jaar was Hoe Tortot zijn vissenhart verloor van Benny Lindelauf. Ik had het van de bibliotheek geleend en vond het zo prachtig dat ik gelijk naar Athenaeum ben gerend om het aan te schaffen.
    Honorable mentions voor o.a. De kleine Rudolf van Aart van der Leeuw (geen idee dat ik deze klassieker zo mooi zou vinden) en Kraaien in het paradijs (+1, Lalagè!).

    Je hebt het vorig jaar niet gevraagd, maar in december 2020 las ik mijn mooiste boek in jaren, The Remains of the Day van Kazuo Ishiguro. Ik had het boek al bijna 12 jaar in de kast staan, en dankzij een group read op Goodreads kwam het er eindelijk van. Prachtig, prachtig, prachtig (gisteren ook weer genoten van de verfilming).

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. The Remains of the Day is inderdaad prachtig prachtig prachtig. Zo prachtig dat ik het tot nu toe nooit heb aangedurfd om naar de film te kijken.
      En nog een keer Kraaien in het paradijs. Het stijgt meteen een groot aantal plaatsen op de lijst.

      Verwijderen
    2. Ik had de film in een grijs verleden al eens gezien, en tijdens het lezen had ik steeds de stem van Anthony Hopkins in mijn hoofd :) Ik had gehoopt dat hij binnenkort weer eens op tv zou komen.

      Mijn korte recensie van Kraaien in het paradijs staat hier.

      Verwijderen
  6. De Nederlandse titel schijnt trouwens Wolkenstad te zijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Hoi Anna, een mooi stuk, maar ik denk dat dit boek van Doerr niet voor mij is. Het afgelopen jaar was met zeer veel (49) herlezen boeken veruit mijn beste leesjaar ooit, maar mijn boek van het jaar is een nieuw boek: "Dagen van zand" de nieuwe graphic novel van Aimée de Jongh. Het is een bedrieglijk eenvoudig verhaal dat met weinig woorden en vooral met heel veel prachtige tekeningen, die bovendien fenomenaal zijn ingekleurd, wordt verteld. Maar ja, jij houdt niet van graphic novels. Groetjes en een goed 2022, Erik

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Mijn beste boek is De zusterklokken van Lars Mytting, zo sfeervol en mooie karakterontwikkeling en huilen aan het eind, zó prachtig. (binnenkort verschijnt hier een vervolg op).
    De andere boeken in mijn top 3 zijn klassiekers: The scarlet letter van Nathaniel Hawthorne en The razor's erge van W.Somerset Maugham.
    Kraaien in het paradijs heb ik niet uitgelezen, niet mijn boek denk. De vorige van Ellen de Bruin vond ik dan weer wel heel goed: Onder het ijs.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Reacties
    1. Het is lang geleden dat ik The Scarlet Letter en The Razor's Edge heb gelezen, maar ik weet nog wel dat ik ze allebei heel mooi vond. Van Lars Mytting en De zusterklokken had ik nog nooit gehoord. Afgaande op de flaptekst zou ik dit boek niet gauw lezen, maar als jij zegt dat goed is, verandert dat de zaak natuurlijk;-) Ik heb het in ieder geval op mijn lijst gezet.

      Verwijderen
  10. ik heb het uit
    ook van mij 5 sterren
    wát een boek

    BeantwoordenVerwijderen