Van verwarring naar bevrijding naar financiële rampspoed

Elizabeth Jane Howard,

Confusion (GB 1993)

The Cazalet Chronicle deel 3

Roman, 512 pp.

Nederlandse titel: Verwarring

Het deel dat tijdens de Tweede Wereldoorlog speelt.

Elizabeth Jane Howard,

Casting Off (GB 1995)

The Cazalet Chronicle deel 4 

Roman, 498 pp.

Nederlandse titel: Bevrijding

Het deel dat pal na de Tweede Wereldoorlog speelt.

Elizabeth Jane Howard,

All Change (GB 2013)

The Cazalet Chronicle deel 5

Roman, 589 pp.

Nederlandse titel: Veranderingen

Het deel dat 10 jaar na de gebeurtenissen in het vorige deel speelt.

Mijn bespreking van deel 1 van deze familiekroniek (hier besproken) eindigde ik met de stelling, dat je “veel intenser en langer geniet van een doos exquise bonbons als je er zo nu en dan eentje tot je neemt in plaats van de hele doos in een keer leeg te schrokken. De Cazalet Chronicle is als een doos verrukkelijke bonbons, bitterzoet en exquise.” Het duurde dus even voordat ik mezelf het tweede deel gunde (hier besproken), dat trouwens net zo goed was als deel 1 - alleen maakte ik vervolgens de stomme fout om veel te lang wachten met deel 3: mijn arme seniorenbrein was veel van de voorgaande delen inmiddels helemaal kwijtgeraakt. Gelukkig ontdekte ik toen tot mijn verrassing dat ik ooit de tv-serie op dvd had gekocht en die bleek juist die eerste twee delen te bestrijken. Hoewel deze BBC-verfilming het nodige heeft weggelaten, was hij verder toch behoorlijk trouw aan de boeken en binnen de kortste keren zat ik er weer helemaal in en kon ik moeiteloos door met boek 3, waarna ik (mijn lesje geleerd) maar meteen ben doorgestoomd naar de delen 4 en 5.
 
Voor wie zich mijn stukjes over deel 1 en 2 niet meer kan herinneren (iedereen, mag ik aannemen) herhaal ik in de bespreking hieronder voor het gemak ook een aantal algemene observaties. Er gaat niks boven jatten uit eigen werk.
 
Waar gaat de serie over?
De Cazalets zijn een rijke upper middle class familie, die in 1937 een bevoorrecht bestaan in Londen en omgeving leiden, met landhuizen en bediendes. Niet iedereen is even rijk trouwens, want jongste zoon Rupert wil eigenlijk kunstenaar worden, en moet rondkomen van een inkomen als tekenleraar (wel op een dure school natuurlijk). De zonen en kleinzonen gaan naar kostschool, van de kleindochters wordt verwacht dat ze net als hun moeders een goed huwelijk sluiten, alhoewel een aantal hele andere ideeën heeft.
 
Dan gooit de Tweede Wereldoorlog roet in het eten en gaan de levens van de Cazalets geleidelijk aan heel anders lopen dan ze hadden verwacht. Een zoon verdwijnt in het bezette Frankrijk en is waarschijnlijk dood, wat jarenlang een enorme invloed heeft op de levens van zijn achtergebleven zoon en dochter en vrouw. In de koortsachtigheid van de oorlog worden er druk affaires aangegaan en huwelijken gesloten waar het in normale tijden nooit van was gekomen. Meestal pakt dat niet goed uit, maar de verwende Zoë, de vrouw van zoon Rupert, groeit er juist door en wordt steeds sympathieker.
 
Waarom is de serie zo goed?
Ik heb vooral weer genoten van de perfecte levensechtheid waarmee Howard alle personages heeft neergezet. Allemaal zijn het subtiele, afgeronde karakterstudies. Howard doet in observatievermogen niet onder voor Jane Austen, en net als Austen laat ze vooral de karakters voor zichzelf spreken. In het laatste deel, dat eind jaren vijftig speelt, is grappig genoeg een satirische scène die zo in een Jane Austen-boek geplakt had kunnen worden. En net terwijl ik dat zat te denken begon de hoofdpersoon aan het eind ervan aan Pride and Prejudice en genoot er veel meer van dan hij had verwacht. Alleen al om die ene satirische scène is deel 5 de moeite waard
 
Tijdens de eerste helft van dat deel 5 voelt het boek eerlijk gezegd een tikje overbodig. De oorlog is allang afgelopen, er zijn zich enorme sociaal-economisch veranderingen aan het voltrekken, maar de wederwaardigheden van de nieuwste generatie Cazalets zijn in het kader daarvan toch minder interessant. Totdat blijkt dat het bedrijf waar ze hun rijkdom aan te danken hebben noodlijdend is geworden. In tegenstelling tot opa, die de zaak heeft opgezet, is geen van de zoons en kleinzoons echt geschikt om een bedrijf te runnen. Dan staat er ineens weer heel veel op het spel en is het vreselijk  boeiend om te zien, hoe de verschillende personages daarmee omgaan. Howard sluit af met een allerlaatste familiekerst in het landhuis aan de Zuidkust en dat doet ze op zeer bevredigende wijze. Er breekt nu echt een nieuwe tijd aan voor de bevoorrechte Cazalets: ze kunnen niet meer op het familievermogen teren, maar moeten het allemaal zelf zien te rooien.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.